Bzhedug Adyghe dialect

Bzhedug Adyghe dialect
Native to Republic of Adygea, Biga
Language codes
ISO 639-3
Glottolog bezh1247[1]

The Bzhedug dialect (Adyghe: Бжъэдыгъубзэ) is a dialect of Adyghe.[2] The Bzhedug dialect is spoken by the Bzhedugs who live mostly in Adygea and Biga.

Phonology

Aspirated consonants

In the Bzhedug dialect (Like the Shapsug dialect) there exist a series of aspirated consonants (/pʰ/ /tʰ/ /ʃʰ/ /t͡sʰ/ /t͡ʃʰ/ /t͡ʂʰ/ /t͡ɕʰʷ/ /kʰʷ/ /qʰ/ /qʰʷ/) that became plain consonants in other dialects :

Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
sharp  pʰaːpt͡sʼa пʰапцӏэ paːpt͡sʼa папцӏэ paːpsʼa paːpt͡sʼa
arrogant  pʰaːɣa пʰагэ paːɣa пагэ paːɣa пагэ
nose  pʰa пʰэ pa пэ pa пэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
respect  pχaːtʰa пхъатʰэ pχaːta пхъатэ - -
to give jatʰən етʰын jatən етын jatən етын
to take ʃtʰan штʰэн ʃtan штэн ɕtan щтэн
on tʰajt тʰет tajt тет tat тет
smooth t͡sʼaːʂʷtʰa цӏашъутʰэ t͡sʼaːʃʷta цӏашъутэ t͡sʼaːfta цӏафтэ
to afraid ɕtʰan щтʰэн ɕtan щтэн ɕtan щтэн
pillow  ʂħaːntʰa шъхьантʰэ ʂħaːnta шъхьантэ ɕħaːta щхьатэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
wool  t͡sʰə цʰы t͡sə цы t͡sə цы
eyelash nabzət͡sʰ нэбзыцʰ nabzət͡s нэбзыц - -
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
milk  ʃʰa шʰэ ɕa щэ ʃa шэ
lame  ɬaːʃʰa лъашʰэ ɬaːɕa лъащэ ɬaːʃa лъашэ
salt  ʃʰəʁʷ шʰыгъу ɕəʁʷ щыгъу ʃəʁʷ шыгъу
cloud pʃʰa пшʰэ pɕa пщэ pʃa пшэ
pus  ʃʰənə шʰыны ɕənə щыны ʃən шын
accordion  pʃʰəna пшʰынэ pɕəna пщынэ pʃəna пшынэ
fat  pʃʰarə пшʰэры pɕarə пщэры pʃar пшэр
wax  ʃʰafə шʰэфы ʃafə шэфы ʃaxʷə шэху
horse ʃʰə шʰы ʃə шы ʃə шы
sand  pʃʰaːχʷa пшʰахъо pʃaːχʷa пшахъо pʃaːχʷa пшахъуэ
story  pʃʰəsa пшʰысэ pʃəsa пшысэ pʃəsa пшысэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
spleen  t͡ʃʰa чʰэ t͡ʃa чэ t͡ʃa чэ
brushwood
twig
 t͡ʃʰə чʰы t͡ʃə чы t͡ʃə чы
to cough pst͡ʃʰan псчʰэн pst͡ʃan псчэн pst͡ʃan псчэн
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
middle  kʰʷə кʰу kʷə ку kʷə ку
thigh  kʰʷa кʰо kʷa ко kʷa куэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
grave  qʰa къʰэ qa къэ q͡χa кхъэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy and Abzakh
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
pig  qʰʷa къʰо qʷa къо q͡χʷa кхъуэ
Word Adyghe Kabardian
Bzhedug Temirgoy
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
jungle/bushy area t͡ɕʰʷənə чъʰуны t͡sʷənə цуны fən фын

Others

In the Bzhedug dialect (like Shapsug and Abzakh) there exist a labialized voiceless alveolo-palatal affricate [t͡ɕʷ] чъу that correspond to [t͡sʷ] цу in standard Adyghe Temirgoy.

Meaning Bzhedug Standard Adyghe Kabardian
Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA
shoe чъуакъэ t͡ɕʷaːqa цуакъэ t͡sʷaːqa вакъэ vaːqa
to stop учъун wət͡ɕʷən уцун wət͡sʷən увын wəvən
ox чъу t͡ɕʷʷə цу t͡sʷə вы
ploughshare чъуабзэ t͡ɕʷaːbza цуабзэ t͡sʷaːbza вабзэ vaːbza
Word Adyghe Standart Kabardian
Standard Adyghe Bzhedug
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
what ʃʷəqajblaːʁ шъукъеблагъ ʂʷəqajblaːʁ шъукъеблагъ fəqeblaːʁa фыкъеблагъэ
you (plural) ʃʷa шъо ʃʷa шъо fa фэ
stone məʒʷa мыжъо məʐʷa мыжъо məva мывэ

Grammar differences

Noun instrumental case

In the instrumental case the noun has the suffix мджэ (-md͡ʒa) or -джэ (-d͡ʒa) unlike other dialects (e.g. Abzakh, Temirgoy and Standard Kabardian) that has the suffix -мкӏэ (-mt͡ʃʼa) or -кӏэ (-t͡ʃʼa) :

Future tense Suffix ~эщт (~aɕt)

In this dialect the verb has the suffix ~эт (~at) and in some cases ~ыт (~ət) unlike standard Adyghe (Temirgoy) that has the Suffix ~щт (~ɕt).

Word Adyghe Standart Kabardian
Standard Adyghe Bzhedug and Shapsug
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
I will go səkʷʼaɕt сыкӏощт səkʷʼat сыкIот səkʷʼanəwɕ сыкӏуэнущ
you will go wəkʷʼaɕt укӏощт wəkʷʼat укIот wəkʷʼanəwɕ укӏуэнущ
he will go makʷʼaɕt мэкӏощт makʷʼat мэкIот makʷʼanəwɕ мэкӏуэнущ
we will go təkʷʼaɕt тыкӏощт ʂʷəkʷʼat тыкIот dəkʷʼanəwɕ дыкӏуэнущ
you (plural) will go ʃʷəkʷaɕt шъукӏощт ʃʷəkʷʼat шъукӏот fəkʷʼanəwɕ фыкӏуэнущ
they will go maːkʷatəɕx макӏощтых maːkʷʼatəx макӏотых jaːkʷʼanəwɕ якӏуэнущ

Unique words

Word Adyghe Standart Kabardian
Standard Adyghe Bzhedug
IPA Cyrillic IPA Cyrillic IPA Cyrillic
what səd сыд ʂəd шъыд sət сыт
how sədaw сыдэу ʂədaw шъыдэу dawə дауэ
he/she/it ащ аj ай - -
near daʑ дэжь daj дэй dajʒ деж
self jaʑ ежь jaj ей jazə езы

Sample text

Зэгорэм тыгъэжьымрэ тыгъэмрэ зынэкъокъугъэх анахь лъэшыр язэрымгъашIэу. А лъэхъан дэдэм тефэу зекIогорэ кIакIо техъуагъэу гъогум къэрыкIоу алъэгъугъ ыкIи рахъухьагъ тIумэ язэу гъогурыкIом икIакIо зыщэзгъэхэрыр анахь лъэшэу алъытэнэу. Ай дэй тыгъэжьым зэрыфэлъэкIэу къэпщэу къыригъэжьагъ. Ау ар нахь лъэшэу къепщы къэсми, гъогурыкIом кIакIом нахь зыкIоцIищахьытыгъэ. Ыужыпкъэм тыгъежьыр иморад ыужы икIыжьын фае хъугъэ.ЕтIуанэ тыгъэр къэпсыгъ, гъогурыкIор фабэ къэпагъ, ыкIи ай лъэпэтэу кIакIор зыщихыгъ. Аущтэу тыгъэжьым тыгъэр ей нахьыри нахьы зэрылъэшыр къэгурымэIомэ мэхъонэу хъугъэ.[3]

See also

External links

References

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Bzhedug". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. Bzhedug dialect (French)
  3. "Tamara Udzhuxu (Bzhedugh Dialect)".
This article is issued from Wikipedia - version of the Monday, April 25, 2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.